تاریخچه درخت گردو

تاریخچه درخت گردو:

در بسیاری از منابع، منشاء درخت گردو را منطقه غرب آسیا و دامنه های هیمالیا دانسته اند، اما اگر بخواهیم نگاه دقیق تری به این موضوع داشته باشیم، با وجود اسناد و شواهد تاریخی موجود، قدمت این درخت مفید به 4000 سال قبل از میلاد مسیحی می رسد. تقریباً در بیشتر مناطق جهان حتی زمانی که قاره های زمین از یکدیگر جدا نبودند وجود داشت.

سنگواره ها و فسیل های یافت شده در سراسر جهان نشان می دهد که این درخت هزاران سال در قاره های مختلف اروپا، آسیا و آمریکا رشد کرده و مردم و حیوانات از میوه های آن استفاده می کرده اند.

از جنگل های گردو طبیعی که هزاران سال است در سراسر جهان به صورت خودرو رشد کرده اند، تنها یک جنگل در قرقیزستان وجود دارد که وضعیت سلامتی آن نیز خوب است.

تاریخچه درخت گردو در ایران:

ایران به عنوان یکی از مناطق بومی رویش درخت گردو نیز شناخته می شود و شواهد نشان می دهد که این درخت حداقل 1000 سال است که در ایران رشد می کند، شواهد زنده ای در این مورد وجود دارد و درخت گردوی 1300 ساله در شهمیرزاد، استان سمنان، این درخت با عمر بیش از 13 قرن، گواهی بر سابقه طولانی کاشت نهال گردو در ایران است، قطعا تاریخچه رشد درخت گردو در ایران بیش از 13 قرن است و این تنها یک درخت زنده از سال 1300 است.

تاریخچه درخت گردو در جهان و ایران:

شهمیرزاد استان سمنان علاوه بر دارا بودن قدیمی ترین درخت گردو زنده در ایران، مورد تایید سازمان خواربار جهانی یا فائو به عنوان شهری دارای بزرگترین باغ گردوی جهان با مساحت 750 هکتار در کمان رستم مورد تایید است. باغ گردو یک اثر معنوی در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده است.

به غیر از شهمیرزاد که گواه زنده ای از رشد درخت گردو در ایران چندین هزار سال پیش دارد، شواهد به دست آمده نشان می دهد که درخت گردو اولین بار در ایران در شهرکرد کاشته شده است و بنابراین از گذشته تا به امروز، شهرکرد نیز یکی از شهرهای نام برده شده که در تولید گردو فعال بودند.

پراکندگی جغرافیایی کاشت گردو در ایران:

در ایران درخت گردو به طور سنتی به عنوان درختی مقاوم در برابر سرمای زمستان شناخته می شد و کاشت این درخت در مناطق مرتفع و مناطقی با زمستان های سرد و یخبندان در ایران رایج بوده است. این امر به ویژه در مناطق مرتفع این استان ها انجام شده است.

از دامنه های رشته کوه های غرب کشور گرفتته تا مناطق مرتفع در شمال شرق کشور و استان خراسان شمالی و از ارتفاعات شمال کشور گرفته تا مناطق مرتفع در جنوب استان فارس، از لحاظ تاریخی به طور سنتی درخت گردو کاشته و مورد بهره برداری قرار می گیرد.

انواع مختلف درخت گردو اصلی و محلی:

البته از قدیم الایام که گردو در نقاط مختلف دنیا کاشته می شد، در هر منطقه با توجه به ویژگی های منحصر به فرد آن منطقه، گردو بومی خاص و منحصر به فرد بودند و امروزه حتی از این ارقام بومی و محلی به دلیل دارا بودن ویژگی های مثبت استفاده می شوند.

به عنوان مثال یک نوع گردوی بومی به نام گردوی سیاه وجود دارد که همانطور که از نامش پیداست مغز آن سیاه است و ممکن است برای خوردن مناسب نباشد، اما چوب این نوع گردو استحکام بسیار بالایی دارد و بسیار در صنعت چوب مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی دیگر از گونه های اهلی بسیار معروف، گردو سیاه شرقی است، شاید فکر کنید که این گردو بومی مناطق شرقی آسیا است، اما اینطور نیست، این گونه متعلق به نواحی شرقی قاره آمریکا و کانادا است، این گونه به دلیل مقاومت بالایی که در برابر پاتوژن های ریشه نشان داده شده است در علم اصلاح نباتات مورد استفاده قرار گرفت و امروزه می توان ارقام تجاری را روی این پایه پیوند زد تا نهال گردو را با پیوند و به دلیل مقاومت در برابر عوامل بیماری زای ریشه مانند فیتوفتورا، آرمیلاریا و نماتدها به این پایه پیوند زد.

در هر کشوری مانند ایران ارقام بومی و محلی وجود دارد که نهالستان ها در تولید و فروش نهال گردو به صورت پیوندی از آنها استفاده می کنند زیرا این ارقام بومی و محلی می توانند در برابر بیشتر تنش های بیولوژیکی مانند آفات و بیماریها و یا تنشهای غیر زیستی مانند کم آبی و یا سرما و گرما داشته باشند.

کاربردهای درخت گردو:

وقتی از حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند نام برده می شود، آنها را مفیدترین حیوانات می شناسیم زیرا می دانیم که تمام محصولات این حیوانات توسط انسان استفاده می شود. درخت گردو هم همینطور است، درختان گردو یکی از مفیدترین درختان میوه هستند که در واقع هیچ قسمت دور ریختنی ندارند.

میوه گردو: اولین و مشهورترین قسمت درختان گردو، میوه آن است که در سراسر جهان به دلیل داشتن فسفر بالا به عنوان میوه ی افزایش دهنده هوش و حافظه شناخته می شود، از این میوه به صورت خام، بو داده و یا بخشی از غذا، کیک و شیرینی مورد استفاده قرار می دهند.

پوست چوبی میوه: برای تهیه زغال می توان از پوست چوبی این میوه استفاده کرد این روزها بحث حفاظت از محیط زیست داغ شده و با واردات دستگاه های تولید زغال با استفاده از فرآورده های گیاهی مانند گردو، درختان کهنسال را به منظور استفاده از چوب یا تولید زغال قطع نکنید. از پوست گردو می توان برای تولید زغال چوب بدون قطع درختان جنگلی استفاده کرد.

برگ و پوست سبز گردو: اگر تا به حال پوسته سبز گردو را جدا کرده اید، می دانید که رنگی بسیار ماندگار و قوی می دهد که به عنوان رنگ گیاهی و دوستدار محیط زیست در رنگرزیها مورد استفاده قرار می گیرد. کمپوستی که از پوست سبز و برگ‌های گردو به دست می‌آید، سرشار از پتاسیم و فسفر خواهد بود. لازم به ذکر است که این کمپوست برای همه درختان میوه قابل استفاده نیست زیرا به دلیل وجود ژوگلون باعث خشک شدن درختان حساس می شود.

چوب درخت گردو: درختان گردو متعلق به درختانی با سن مفید بالا هستند و در کمترین حالت این درختان می توانند تا 80 سال میوه بدهند، پس از گذشتن از سن مفید خود، درختان پوسیده شده و به دلیل ضعیف شدن منبعی از تجمع آفات و بیماری ها می باشد. بنابراین می توان این درختان را قطع کرد و از چوب آنها استفاده کرد، استفاده از چوب گردو در صنعت چوب و صنعت مبلمان به دلیل استحکام بالا طرفداران زیادی دارد، علاوه بر صنایع چوب، استفاده از چوب گردو در تولید زغال بسیار مناسب است، زغال چوب گردو یکی از بادوام ترین انواع زغال های موجود در بازار است و با قیمت بسیار خوبی به فروش می رسد.

ارقام مختلف تجاری گردو:

شاید جالب باشد بدانید که ایران پس از چین دومین تولید کننده گردو در جهان است، بنابراین ایران یکی از مراکز تولید گردو در کل دنیا است. بالاترین میزان تولید گردو متعلق به چین، آمریکا، ایران و ترکیه به شمار می رود.

در این مقاله یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن اینکه ایران اگرچه از نظر سطح زیر کشت رتبه دوم را حتی بالاتر از آمریکا دارد، اما از نظر تولید پس از آمریکا در رتبه سوم قرار دارد. این سوال تنها به یک موضوع مهم و اساسی می پردازد و آن اینکه باغداران در آمریکا باغ های خود را به شیوه ای نوین اداره می کنند، اما درصد بالایی از باغداری گردو در ایران همچنان بر اساس روش های سنتی و قدیمی است و استفاده از ارقام بومی و محلی است.

یکی از اصول باغبانی نوین استفاده از ارقام پرمحصول و تجاری است، خرید نهال گردو باید در ارقام تجاری و پرمحصول صورت گیرد تا ایران بتواند جایگاه اصلی خود را در تولید جهانی گردو به دست آورد.