آفات و بیماری های نهال زرشک

آفات و بیماری های نهال زرشک:

با توجه به اینکه یکی از زنگ‌زدگی‌های مهم غلات، اسیدی شدن انواع نهال زرشک است و گاهاً تصور می‌شود که اگر بوته زرشک از بین برود، باعث نابودی این زنگ می شود. گیاهان و میوه های زرشک آفات مختلفی دارند که در ادامه به آنها می پردازیم:

آفت زنگ زرشک یک بیماری گیاهی است که از طریق یک عامل قارچی ایجاد می شود و علائم آن تاول هایی است که در پشت برگ های این گیاه ظاهر می شود که برای چند سال درختان را به حالت "سوق" می رساند.

1. زنگ زرد:

Puccinia striformis westعامل زنگ‌ زرد غلات‌ Puccinia striformis west قارچ‌هايي به نام‌ ميكروسيكلك‌ هستند و شکل اسیدی آن هرگز روی برگ‌ها در سراسر جهان گزارش نشده است. این قارچ مهم ترین بیماری غلات در ایران محسوب می شود، این آفت در اقصی نقاط کشور با اقلیم های مختلف شیوع دارد و در برخی سال ها تا 070/0 درصد محصول غیر قابل استفاده بوده و تلفات سالانه در کشور تقریباً 10-15٪ است.

2. زنگ سیاه:

زنگ سیاه که توسط Puccinia grominis Erikss and Hen ایجاد می‌شود، اگرچه اسید روی برگ‌های گونه زرشک به جا می‌گذارد، اما در برخی نقاط کشور و جهان بسیار رایج است، این زنگ آسیب‌های زیادی را در غلات به همراه دارد.لازم به ذکر است زرشک میزبان واسط زنگ سیاه است که یکی از بیماری های صعب العلاج گندم است این قارچ عمر خود را صرف زرشک می کند. بنابراین سعی کنید همیشه زرشک را در گندم زار نگهداری کنید تا هاگ قارچ به گیاه گندم منتقل نشود. شرایط آب و هوایی خاص مانند رطوبت و گرما می تواند باعث افزایش این بیماری شود.

دلایل متعددی برای این پدیده بیان شده است، از جمله:

• هاگ هایی که باعث بیماری کلیوی می شوند می توانند از طریق مقادیر زیادی آب عبور کنند و باعث بیماری کلیوی شوند.

• دیگری وجود میزبان هایی از خانواده گندم است که بیماری را در مناطق مختلف حفظ می کنند.

• پدیده دیگری که در دهه های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، ایجاد نژاد فیزیکی از طریق پاراسكسوآليته‌ است.

با توجه به اینکه میزان خسارت ناشی از زنگ سیاه کمتر از زنگ زرد است و روش های علمی و ابزار عملی برای از بین بردن بوته قرمز وجود ندارد، بنابراین باید از روش های دیگری که می توان با زنگ زدگی مبارزه کرد، استفاده کرد. برای نگهداری بوته های زرشک باید تلاش لازم صورت گیرد.

3. زنبور سرشاخه خوار:

آفت اصلی زرشک بی دانه در خراسان جنوبی زرشک زنبور سر شاخه خوار یا همان (syrista preyssi) است. این حشره روی برگ های آلوده پخش می شود. حشرات ماده تخم های خود را روی شاخه های سبز نرم و شاخه های جوان می گذارند. لاروها پس از کاشت از شاخه ها تغذیه می کنند در نتیجه شاخه ها ضعیف می شوند و محصول سال بعد از رنگ و کیفیت کمتری برخوردار است.

4. شته زرشک:

یکی از آفات مهم زرشک، شته زرشک است که آسیب زیادی به نهال وارد می کند و رشد گیاه را متوقف می کند و گاهی باعث خشک شدن نهال می شود. تخم شته ها بر روی شاخه های زرشک به صورت نقاط سیاه کوچک که اغلب به صورت کلونی هستند یافت می شود.

5. پروانه تخم انگشتری:

میزبان این آفت درختان میوه و برخی گیاهان از جمله: افرا، توسکا، زرشک، غان، گیلاس وحشی، ممرز، زالزالک، راش، سیب وحشی، صنوبر، گوجه فرنگی، گلابی وحشی، بلوط، بید و چای هستند. این حشره در استان های شمالی، تهران، مرکزی، کردستان و خراسان وجود دارد.لازم به ذکر است که لاروهای این پروانه برگ ها را می خورند و به رگ های خونی آسیب می رسانند. هنگامی که آنها به پروانه های بزرگ تبدیل می شوند، تخم های خود را به صورت خوشه ای و با هم در اطراف شاخه ها می گذارند. حال اگر شاخه ها قطع شود در از بین بردن حشرات موثر است (مبارزه مکانیکی) در هنگام دگردیسی و لارو می توان از سم فسفر نیز استفاده کرد.

6. پروانه ابریشم باف:

این پروانه آفتی است بسیار پلی فاژ که دشمن اصلی گیاهان جنگلی است.

گیاهان میزبان این آفت عبارتند از:

افرا، توسکا، راش، غان، راش، ممرز، صنوبر، سیب وحشی، بلوط، سنجد، بید، زالزالک و زرشک. این آفت در درختان میوه مانند گلابی، گوجه فرنگی و هلو یافت می شود. لاروهای این پروانه در طول شب به سرعت برگ های گیاه را می خورند و روز را در پناهگاه می گذرانند.شدت برگخواري آن‌ها به نحوي است كه در مدت كوتاهي موجب عريان شدن گياه مي‌شود.

7. کرم برگ خوار زرشک:

آفت اصلی این حشره به شکل سرخرطومی است که در اوایل بهار برگ های زرشک را می خورد، این کرم ها علاوه بر برگ از قسمت های دیگر میوه نیز تغذیه می کنند. در زمستان به صورت لارو در زیر پوست باقی می مانند و سالی دو بار بیرون می آیند.از دیگر میزبانان این آفت درختان سیب، گلابی، به و گیلاس هستند.

* از دیگر آفاتی که به زرشک آسیب می رساند می توان به مگس سفید، مگس گیلاس، کنه دو نقطه ای، کنه قرمز زرشک، شپشک بنفش زیتون و گوشخیزک اشاره کرد.

مبارزه با شته ها در ارقام نهال زرشک:

• مبارزه مکانیکی:

می توان گیاه را از طریق صابون پالیزین یا محلول آب و تنباکو، آب صابون و فلفل، جوانه هایی که مورد حمله شته ها قرار گرفته اند، از سمپاشی استفاده شود. تله های نوری یکی دیگر از روش های مکانیکی برای کنترل شته ها است.

• مبارزه بیولوژیکی:

کفشدوزک ها دشمن اصلی شته ها هستند، بنابراین در باغ هایی که کفشدوزک ها حضور دارند، مبارزه با شته ها به صورت خودکار انجام می شود، بنابراین حتی الامکان از سموم شته کش استفاده نکنید.

• روش شیمیایی:

به این ترتیب شته زرشک را می توان با سم پاشی با سم گیاهی اکسیر از بین برد.

* از سموم شیمیایی کلرپیریفوس و دروسبان اصلا استفاده نکنید.

مناسب ترین سموم برای درخت زرشک:

سموم رایج برای درمان این بیماری ها و آفات، سمومی مانند فسفر، استامی پرید، روغن ولک و سم اتیون از سموم مورد استفاده در درخت زرشک است.