آیا زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده طبیعی است؟
مشاهده زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده ناراحت کننده است به خصوص زمانی که وقت و هزینه زیادی صرف کرده و منتظر رشدش بوده‌اید. یکی از رایج‌ترین واکنش‌های نهال تازه کاشته شده، زمانی که از نهالستان به باغ انتقال داده میشود زرد شدن برگ است. این واکنش معمولا دلایل ساده‌ای مانند آبیاری نادرست، شوک انتقال و کمبود مواد غذایی دارد.
اگر به تازگی نهالتان بی حال و ضعیف شده است به راحتی با چند راهکار ساده می‌توانید آن را دوباره به شرایط طبیعی برگردانید. در این راهنما از نهالستان رویال نهال، علائم و علت زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده را به صورت دقیق و تخصصی بررسی خواهیم کرد.
علائم و نشانه‌های اولیه زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده چیست؟
وقتی نهالتان رنگ پریده و بی حال شده، بهتر است قبل از اینکه سراغ کود دهی یا سمپاشی بروید ابتدا رنگ و فرم برگ‌های نهال را با دقت بررسی کنید. در واقع برگ‌های نهال مانند زبانی است که با شما سخن می‌گوید؛ هر گونه تغییر رنگ یا تغییر شکل در برگ نهال‌ها ناشی از استرس یا کمبود مواد غذایی است. در ادامه این مطلب رایج‌ترین علائم زرد شدن برگ نهال‌ها را بررسی خواهیم کرد.
زرد شدن نوک برگ‌ها و ریختن برگ نهال
در برخی شرایط ممکن است زرد شدن فقط در نوک و حاشیه برگ‌ها باشد که معمولا به دلیل تنش آبی یا شوری خاک است. تنش آبی، یعنی آبیاری گیاه نامنظم باشد؛ مدتی گیاه را خشک نگه دارید و مدتی بعد آبیاری سنگین انجام دهید. در این حالت فشار آب در سلول‌های برگ کم و زیاد میشود و به مرور نوک برگ‌ها زرد شده یا خشک می‌شوند.
علت دیگر زرد شدن نوک برگ‌ها می‌تواند به دلیل وجود نمک در خاک یا آب باشد؛ نمک باعث خروج آب از سلول‌های برگ شده و نوک برگ‌ها زرد و خشک می‌شوند. اگر لایه سفید رنگ روی خاک یا اطراف نهال مشاهده کردید و گیاه حالتی پژمرده داشت نشان دهنده وجود نمک در خاک است.
زرد شدن رگبرگ های نهال
در بعضی موارد رنگ زرد در میان بافت برگ دیده میشود اما رگبرگ‌ها هنوز سبز هستند. این شرایط به دلیل کلروز آهن اتفاق می‌افتد. کلروز آهن، از رایج‌ترین علائم کمبود آهن در خاک‌های قلیایی و آهکی است یعنی آهن در خاک وجود دارد اما به شکلی است که برای گیاه قابل جذب نمی‌باشد.
در طی این فرایند ساخت کلروفیل که سوخت اصلی گیاه است دچار مشکل میشود و برگ‌ها از سبز به زرد و سپس سفید تغییر رنگ می‌دهند. این علائم در نهال‌های مرکبات، انگور و انار بیشتر دیده میشود.
زرد شدن برگ های پایینی نهال
اگر زرد شدن از برگ‌های پایینی نهال شروع شود به احتمال زیاد آبیاری بیش از اندازه بوده است. در این حالت خاک همیشه مرطوب است و به اصطلاح ریشه‌ها خفه می‌شوند و نمی‌توانند اکسیژن کافی جذب کنند. ریشه‌های بی هوازی قادر به جذب مواد غذایی از خاک نیستند و برگ‌های پایینی شروع به زرد شدن و ریزش می‌کنند.
علت دوم زرد شدن برگ‌های پایینی نهال کمبود نیتروژن خاک می‌باشد. نیتروژن جزء عنصر‌های اصلی برای ساخت کلروفیل یا سبزینه است. وقتی نهال با کمبود نیتروژن مواجه شود، نیتروژنی که در برگ‌های قدیمی ذخیره شده را صرف رشد برگ‌های جدید می‌کند، در نتیجه برگ‌های پایینی به مرور زرد شده و می‌ریزند. در این شرایط نهال رشد رویشی ندارد و حتی برگ‌های جدید کم رنگ‌تر به نظر می‌رسند.
لوله شدن و زرد شدن برگ نهال
در برخی موارد زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده با لوله شدن و زرد شدن نوک برگ‌ها همراه است، این حالت به دلیل شوک انتقال یا تنش نوری شدید می‌باشد. وقتی نهال از گلخانه به باغ انتقال داده میشود ریشه‌ها دچارآسیب می‌شوند و نمی‌توانند مواد مغذی را از خاک جذب کنند.
دلیل دیگر این موضوع به علت قرار گرفتن نهال در معرض آفتاب و باد گرم می‌باشد که باعث افزایش تعریق شده و برگ‌ها رطوبت خود را از دست می‌دهند. با از دست دادن رطوبت، برگ‌ها شروع به خشک شدن می‌کنند و به حالت لوله در می‌آیند. اما این حالت موقتی است و اگر شرایط مناسب فراهم شود گیاه دوباره احیا میشود.
5 علت زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده
زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده، معمولا یک هفته بعد از کاشت در نتیجه عوامل تغذیه‌ای، محیطی و فیزیولوژیکی اتفاق می‌افتد. در این بازه زمانی نهال در حال سازگاری با شرایط جدید دمایی، خاک و رطوبت محیط است که هر گونه اختلال در تعادل آب و جذب مواد غذایی از تغییر رنگ برگ‌های گیاه دیده میشود. در بین دلایل مختلف 5 عامل زیر بیشترین تاثیر را در زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده دارند.
1.آبیاری زیاد و زرد شدن برگ
ریشه‌های نهال برای نفش کشیدن به اکسیژن نیاز دارند، این امر در خاکی که زهکشی مناسبی دارد اتفاق می‌افتد. اگر ریشه‌های گیاه در خاکی که زهکشی خوبی ندارد در آب غوطه ور شوند دسترسی گیاه به اکسیژن قطع شده و از بین می‌رود. آبیاری بیش از حد از رایج‌ترین علل زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده است.
2. کمبود آهن و زرد شدن برگ نهال (کلروز آهن)
یکی از شایع‌ترین دلایل زرد شدن برگ نهال در خاک آهکی ایران، کلروز آهن است که به معنای از دست دادن کلروفیل یا همان سبزینه می‌باشد و رنگ برگ گیاه به مرور زرد و سفید میشود. آهن یکی از عناصر اصلی است که در فرایند فتوسنتز نقش دارد و کمبود آن در خاک معمولا به دلیل غیرفعال شدن و غیر قابل جذب بودن آن اتفاق می‌افتد.
در خاک‌های قلیایی آهن به سرعت اکسید شده و به شکل Fe(OH)₃ در می‌آید، که برای ریشه گیاه قابل جذب نیست در نتیجه برگ‌های جوان به مرور زرد می‌شوند در حالی که رگبرگ‌ها سبز هستند. اگر این شرایط ادامه پیدا کند رشد گیاه کم شده و نهال ضعیف میشود.
3. شوک انتقال نهال
یکی از نگران کننده‌ترین دلایل زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده شوک انتقال نهال از گلدان یا نهالستان به زمین اصلی است. در این شرایط ریشه با محیط جدید روبهرو میشود که بافت و رطوبت خاک، مواد مغذی و دما کاملا متفاوت است؛ این عوامل و حتی فشار مکانیکی هنگام کاشت نهال باعث می‌شوند ریشه عملکرد خود را برای مدتی از دست بدهد در نتیجه جذب آب و مواد مغذی با اختلال روبهرو میشود.
4. قارچ و زرد شدن برگ نهال
وجود قارچ‌هایی که در خاک یا برگ‌ها رشد می‌کنند، یکی دیگر از دلایل زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده هستند. قارچ فوزاریوم و فیتیوم از عوامل اصلی پوسیدگی ریشه در نهال‌های جوان هستند. این قارچ‌ها درخاکی که زهکشی مناسبی ندارند رشد می‌کنند و تار‌های مویین ریشه را از بین می‌برند در نتیجه جذب مواد مغذی کم شده و به مرور رشد گیاه کاهش می‌یابد و برگ‌ها زرد می‌شوند.
سپتوریا و آلترناریا از قارچ‌هایی هستند که روی برگ‌ها رشد می‌کنند و باعث ایجاد لکه‌های زرد و قهوه‌ای روی برگ گیاه می‌شوند. تشخیص وجود قارچ در گیاه از طریق بوی بد خاک و تغییر رنگ ریشه به قهوه‌ای تیره یا سیاه امکان پذیر است.
5. نامناسب بودن خاک و زهکشی
خاک بستر اصلی برای رشد گیاه است و تغییر فیزیکی یا شیمیایی در بافت آن روی رشد و سلامت برگ‌ها تاثیر می‌گذارد. اگر خاک اطراف ریشه رسی یا فاقد زهکشی باشد، آب در اطراف ریشه جمع شده و اکسیژن رسانی گیاه مختل میشود. در نتیجه ریشه گیاه پوسیده شده و جذب مواد غذایی نهال کاهش می‌یابد و به تدریج برگ‌ها زرد می‌شوند. در مقابل اگر خاک خیلی سبک یا شنی باشد آب را سریع از دست می‌دهد و توسط ریشه جذب نمی‌شود که برای نهال تازه کاشت شده مناسب نیست.
علت زرد شدن برگ نهال گردو، پسته، مرکبات، انگور و سیب چیست؟
زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده در گونه‌های مختلف درختان دلایل متفاوتی دارد. در نهال گردو این اتفاق اغلب به خاطر کمبود آهن و تهویه ضعیف خاک ایجاد میشود؛ خاک هایی که قلیایی و سنگین هستند از جذب آهن توسط ریشه گیاه جلوگیری می‌کنند.
زردی نهال پسته معمولا به دلیل شوری آب و خاک ایجاد میشود که مانع جذاب عناصر و مواد مغذی از خاک میشود. در برخی موارد قارچ‌هایی که در ریشه هستند مانند فیتوفتورا باعث زرد شدن برگ نهال پسته می‌شوند. در نهال مرکبات مانند پرتقال پدیده کلروز آهن رایج است که در این حالت رگبرگ‌ها سبز هستند اما فضای بین آنها زرد شده‌اند.
نهال انگور که ریشه‌های حساسی دارد، زرد شدن برگ‌ها معمولا به دلیل شوک انتقال و کمبود نیتروژن ایجاد میشود. همچنین، کمبود آهن و نیتروژن دلیل اصلی زرد شدن برگ نهال سیب هستند به خصوص زمانی که آبیاری نامنظم باشد یا خاک زهکشی خوبی نداشته باشد.
| نوع نهال | علت اصلی زرد شدن برگ‌ها | علل تشدید کننده |
|---|---|---|
| گردو | کمبود آهن، زهکشی ضعیف خاک | شوک انتقال، آبیاری زیاد |
| پسته | شوری خاک و کمبود آهن | قارچ ریشه‌ای |
| مرکبات | کلروز آهن، آبیاری نادرست | شوری آب، قارچ فیتو فتورا |
| انگور | شوک انتقال، آبیاری نامناسب | کمبود نیتروژن |
| سیب | کمبود آهن و نیتروژن | آبیاری زیاد، بیماری قارچی |
درمان زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده
زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده به دلیل شرایط جدید محیطی و حساسیت بالای ریشه‌ها ایجاد میشود که به کمک عواملی مانند تقویت نهال، تنظیم خاک، کوددهی و آبیاری صحیح، می‌توان نهال را مثل روز اول سرزنده و شاداب کرد.
تقویت نهال
قدم اول برای درمان زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده برگرداندن قدرت نهال است. نهالی که ضعیف شده توانایی جذب مواد مغذی و مقابله با استرس‌های محیطی را ندارد. برای تقویت نهال باید خاک متعادل و غنی از رطوبت تهیه کرد.
همچنین استفاده از سایه بان در روز‌های اول از تبخیر رطوبت برگ‌ها جلوگیری کرده و ریشه فرصت کافی برای سازگار شدن با محیط جدید را دارد. استفاده از آمینو اسیدها و هیومیک اسید به تقویت نهال کمک می‌کند چون آمینو اسیدها محرک رشد هستند و هیومیک اسید نیز به جذب مواد غذایی از خاک کمک می‌کند.
کوددهی (کود آهن، کود سه بیست)
کوددهی، یکی از اصلی‌ترین مراحل برای درمان زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده می‌باشد. زرد شدن برگ‌ها معمولا در نتیجه کمبود عناصر اصلی و ریز مغذی‌ها مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر اتفاق می‌افتد. کوددهی کمبود عناصر را جبران کرده و نهال برگ‌های جدید را به سرعت جایگزین برگ‌های زرد می‌کند.
استفاده از کود آهن به فرم Fe-EDDHA، برای نهال‌هایی که علائم کلروز آهن دارند مفید می‌باشد چون این آهن در خاک‌های قلیایی فعال بوده و سریع از طریق ریشه جذب میشود. اگر زردی برگ‌ها شدید باشد پاشیدن محلول کود آهن به برگ‌ها برای بازسازی کلروفیل موثر است.
علاوه بر کود آهن استفاده از کود سه بیست تاثیر زیادی در رشد رویشی گیاه دارد. کود سه بیست حاوی فسفر برای ریشه زایی، نیتروژن برای رشد کلروفیل و پتاسیم برای مقاومت در برابر تنش‌های محیطی است. این کود باید به صورت محلول در آب هر دو سه هفته یکبار آبیاری شود اما نباید در استفاده از آن زیاده‌روی کرد چون باعث سوختگی ریشه‌ها میشود.
اصلاح خاک
خاک، بستر اصلی برای رشد نهال است اما اگر بافت آن مناسب نباشد استفاده کردن از بهترین کود‌ها برای تقویت نهال هیچ تاثیری نخواهد داشت. خاک‌هایی که رسی و سنگین هستند عامل اصلی از بین رفتن و پوسیدگی ریشه می‌‌باشند.
در چنین خاک‌های باید کود دامی پوسیده، پرلیت، خاک برگ و کمپوست به خاک اضافه کرد تا زهکشی وبافت خاک اصلاح شود. در خاک‌هایی که قلیایی هستند با افزودن گوگرد کشاورزی و هیومیک اسید می‌توان PH خاک را در محدود 8-7 تنظیم کرد و جذب مواد مغذی را بهبود داد. همچنین عمق مناسب برای کاشت نهال 50-40 سانتی متری می‌باشد و بهتر است قبل از کاشت، بستر را با خاک سبک ترکیب کرد تا ریشه بتواند آزادانه رشد کند.
آبیاری صحیح نهال
آبیاری خاک، ساده‌ترین اما حساس‌ترین مرحله برای مراقبت از نهالی می‌باشد که تازه کاشته شده است. بیشتر زردی برگ‌ها در نهال تازه کاشته شده به دلیل پرشدن آب در فضا‌های خالی بین ذرات خاک و خفگی ریشه یا کمبود آب و توقف فتوسنتز رخ می‌دهد. برای رساندن خاک به حالت تعادل بهتر است همیشه مرطوب باشد نه خیس. همچنین توصیه میشود آبیاری در ساعت‌هایی انجام شود که هوا خنک است مثل صبح یا عصر تا تبخیر کاهش یابد.
برای تشخیص زمان آبیاری بهترین روش بررسی رطوبت خاک با انگشت است. اگر تا عمق 5 سانتی متری خاک خشک بود زمان مناسب برای آبیاری گیاه می‌باشد. در زمین‌هایی که بافت خاک سنگین است استفاده از آبیاری قطره‌ای میزان پوسیدگی ریشه و زرد شدن برگ‌ها را کاهش می‌دهد.
سمپاشی نهال
اگر زرد شدن برگ نهال‌ها همراه با لکه‌های زرد و قهوه‌ای است، احتمال آلودگی قارچی وجود دارد. و بهترین درمان استفاده از قارچ کش کاربندازیم برای قارچ‌های ریشه‌زی و قارچ کش مانکوزب یا بردوفیکس برای قارچ‌های برگی است.
اگر شته یا تریپس روی گیاه مشاهده کردید از صابون‌های حشره کش طبیعی یا روغن ولک استفاده کنید تا به بافت گیاه آسیب نرساند. بهترین زمان برای سمپاشی نهال‌ها در هوای خنک و غیرآفتابی می‌باشد تا برگ‌ها دچار سوختگی نشوند.
انتخاب نهال سالم
نکته مهمی که هنگام خرید نهال باید دقت داشته باشید انتخاب نهال سالم، ریشه دار و بدون علائم بیماری است. چون نهال ناسالم هر چقدر هم مراقبت شود با محیط جدید سازگار نمی‌شود و از بین می‌رود. به علاوه بهتر است قبل از کاشت، نهال را در محلول قارچ کش مانند تریکودرما غوطه ور کنید تا احتمال ابتلا به قارچ‌های خاک‌زی کم شود.
جمع بندی: چگونه نهال زرد خود را دوباره سرسبز کنیم؟
زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده نشانه ضعیف شدن گیاه است که اغلب به دلیل تنش انتقال، کمبود مواد مغذی، آبیاری نامناسب یا زهشکی نامناسب خاک ایجاد میشود. برای درمان تخصصی نهال باید ابتدا علت تشخیص داده شود سپس تقویت نهال با محلول‌های هیومیک اسید، امینو اسید، کود آهن کلاته و سه بیست انجام شود. همچنین، بهبود تهویه خاک و تنظیم آبیاری راهکار‌های مهم برای برگردندان قدرت رشد نهال هستند.
انتخاب نهال‌های سالم برای کاشت نقش اساسی در جلوگیری از زرد شدن برگ‌ها دارد. برای خرید نهال سالم و شناسنامه دار و مشاوره تخصصی در زمینه انتخاب نهال با نهالستان رویال تحت مدیریت مهندس آرمین قاسمی در ارتباط باشید. کارشناسان خبره نهالستان رویال با تجربه و دانش فنی خود، شما را در انتخاب نهال مناسب و کاشت صحیح همراهی خواهند کرد تا در کوتاه ترین زمان بازدهی مناسبی از زمین خود داشته باشید.
سوالات متداول
چگونه از زرد شدن برگ نهال جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری بهتر است خرید نهال با مشاوره تخصصی انجام شود. هنگام کاشت نهال نیز بستر مناسب خاک با زهکشی فراهم شود.
برای زرد شدن برگ نهال چه کودی بدهیم؟
بهترین گزینه استفاده از کود آهن کلاته برای رفع کلروز و کود کامل سه بیست برای تقویت رشد عمومی نهال است. این ترکیب به بهبود رنگ برگ و افزایش مقاومت گیاه کمک می‌کند.
آیا زرد شدن برگ نهال تازه کاشته شده طبیعی است؟
بله، در چند هفته اول پس از کاشت ممکن است به دلیل شوک انتقال یا سازگار شدن با محیط جدید، برگ‌ها کمی زرد شوند. اگر این وضعیت ادامه یافت، نیاز به بررسی تغذیه و آبیاری دارد.
بهترین زمان آبیاری نهال تازه کاشته شده کی است؟
بهترین زمان، اوایل صبح یا غروب است تا تبخیر کمتر و جذب آب بیشتر شود. خاک باید همیشه مرطوب باشد نه غرق‌آب تا ریشه‌ها دچار پوسیدگی نشوند.